FROZEN SHOULDER
Hoe vaak komt een frozen shoulder voor?
Een frozen shoulder komt bij zo'n 2-5% van de bevolking voor, bij mensen met diabetes mellitus zelfs bij 10-20%. Het betreft twee maal zoveel vrouwen als mannen en komt vooral voor tussen het 40e en 60e levensjaar. De niet-dominante arm is vaker aangedaan; in 10-40% van de gevallen zijn beide armen aangedaan (RIVM, DIAS).
Wat is een frozen shoulder?
Een frozen shoulder klinkt misschien wel een beetje afschrikwekkend, het gaat uiteraard niet letterlijk om een bevroren schouder. We hebben het over een frozen shoulder als alle bewegingen van het schoudergewricht pijnlijk worden en fors verminderen. Vooral het heffen van de arm is beperkt (Goldberg). De oorzaak van een frozen shoulder is onbekend, maar het heeft waarschijnlijk te maken met een onderliggend ontstekingsproces. Het kapsel rond het schoudergewricht wordt dikker en trekt samen. Dit laat minder ruimte over voor de bovenarm om te bewegen. Een frozen shoulder kan zich ook ontwikkelen na een langdurige bewegingsbeperking als gevolg van een ongeluk of operatie aan het gewricht (Dias, Lubiecki).
Er zijn 3 fases bekend:
Fase 1: de Freezing Fase, dit is de fase waarin de schouder "bevriest". De bewegingen van de schouder worden gestaag minder, tot zelfs 50% minder dan in de andere (gezonde) arm. De pijn verergert bij bewegen en is 's nachts vaak heviger. Deze fase duurt gemiddeld 6 weken tot 9 maanden
Fase 2: de Frozen Fase, dit is de fase waarin de schouder "bevroren" is. De bewegingen verminderen niet meer verder en kunnen nu door gerichte mobiliserende therapie gaan toenemen. De pijn vermindert gedurende deze periode en het bewegen is minder pijnlijk. Deze fase duurt gemiddeld 4-9 maanden.
Fase 3: de Thawing Fase, dit is de fase waarin de schouder "ontdooien" gaat. De bewegingsmogelijkheid van de schouder zal weer gaan toenemen en een definitief eindstadium bereiken. Deze fase duurt gemiddeld 5-15 maanden.
De behandeling van een frozen shoulder
De behandeling is afhankelijk van de fase waarin jouw schouder zich bevindt. Gerichte oefentherapie en oefeningen om thuis te doen zullen het belangrijkst zijn. In de freezing fase is het belangrijk om de pijn niet te vaak te verergeren en zal de therapie niet intensief zijn; in de laatste fases, waarin je samen met de therapeut de schouder weer los wil maken en vrij wil laten bewegen, zal dat veel intensiever zijn. Oefeningen gericht op kracht zullen ook onderdeel zijn van de behandeling, aangezien je normaliter behoorlijk wat kracht verliest als je een frozen shoulder krijgt. Daarnaast is gebleken dat dit effectief is t.a.v. pijn en beperkingen. Jouw therapeut zal je oefeningen steeds met je evalueren en tussentijds bekijken in welke fase je schouder op dat moment zit. De snelheid waarmee dat kan, is voor iedereen verschillend (Diecks, Vermeulen). Ook het einddoel bepaal je samen met je therapeut; wil je alleen je jas weer pijnvrij aan kunnen trekken of wil jeweer kunnen tennissen?
Een frozen shoulder is in principe een "self limiting"aandoening; uiteindelijk zullen de klachten vanzelf verdwijnen. Dat proces duurt echter relatief lang: tot wel twee jaar. In hoeverre je herstelt en hoe ver de functie van de schouder weer verbeterd, is van veel factoren afhankelijk. Het natuurlijk beloop bij de frozen shoulder loopt uiteen: na 5-10 jaar is 39% compleet hersteld, 54% heeft bewegingsdysfuncties zonder functionele beperkingen en 7% heeft functionele beperkingen (Reeves). Na 7 jaar is er bij 50% van de frozen shoulder patiënten sprake van enige mate van pijn en stijfheid (Shaffer).
In de praktijk merken wij echter dat mensen binnen 6-12 maanden heel erg verbeteren in zowel de beweeglijkheid als de mogelijkheid tot het uitvoeren van activiteiten. De meeste mensen houden slechts zeer lichte restklachten over.
ONZE FYSIO-EXPERTS BIJ EEN FROZEN SHOULDER
Onze Fysio-Experts op dit gebied zijn Annelies Zaal-Koeckhoven, Marloes de Graaf en Bart Kooter.
